Wasilij Grossman
Wasilij Grossman (1905–1964) urodził się w Berdyczowie, w zasymilowanej
rodzinie żydowskiej. Chemik z zawodu, zajął się pisarstwem i od razu
zdobył uznanie. Popularny korespondent wojenny, był świadkiem walk o
Stalingrad.
Po sukcesie "Za słuszną sprawę",
powieści o bitwie stalingradzkiej, bez wewnętrznego cenzora napisał drugą część
– "Życie i los". Konfiskata jej rękopisów i zakaz publikacji przyspieszyły
śmierć pisarza. Należną sławę zyskał po latach, najpierw za granicą, a w
okresie pierestrojki – w ojczyźnie. Obok Życia i losu do jego sławy przyczynił
się krótki utwór Wszystko płynie, zwięzły i wstrząsający opis zła wyrządzonego
ludziom przez stalinizm. Grossman był jedną z pierwszych osób, które po zakończeniu wojny udały się do obozów
hitlerowskich, aby udokumentować zagładę, a jego reportaż "Piekło Treblinki" posłużył jako materiał dowodowy w procesie norymberskim.